Op deze pagina vindt u diverse artikelen die door de medewerkers van A&D Totaal geschreven zijn. Dit kunnen interessante ontwikkelingen zijn voor uw branche, maar het kunnen ook leuke anekdotes zijn over een recente gebeurtenis. Houd deze pagina dus in de gaten om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen.
We hebben het allemaal vast al eens gelezen in het nieuws, de verkiezingsprogramma’s of op een andere manier vernomen. De toekomst van het onderwijs is een hot item. Naast lonen voor onderwijzers zijn er twee andere hedendaagse problemen die met elkaar samenhangen:
1. De continu veranderende banenmarkt. De banenmarkt verandert continu en veel beroepen gaan mogelijk verdwijnen.
2. We zijn vaak maar voor één baan opgeleid.
Wees echter gerust, we gaan hier geen politieke discussie van maken, maar we gaan wel interessante vragen stellen (zo vinden wij zelf) om onszelf en jou als lezer te prikkelen over het onderwerp ‘onderwijs’. De hoofdvraag is wat ons betreft: wat moet er veranderen in ons onderwijs om goed voorbereid te zijn op de toekomst?
Vroeger en nu
Voordat we daar op verdergaan, is het goed om eerst wat achtergrondinformatie te geven waarom we deze vraag stellen. ‘Vroeger’ (in de vorige eeuwen) was een te bewandelen carrièrepad eenduidiger en stond veel technologie in de kinderschoenen. Er waren veel praktische beroepen, er was relatief meer landbouw, ICT’ers waren er niet en administratieve beroepen waren in opkomst. Computers waren er nog niet of nauwelijks, e-mail bestond niet en een mobiele telefoon was nog een utopie. Logisch dus dat je als kind schrijfles kreeg, je de tafels uit je hoofd moest leren en de Europese hoofdsteden in je hoofd moest stampen. Maar die tijd is niet meer. Bijna iedereen heeft een computer of andere apparaten die verbonden zijn met het wereldwijde web, waardoor we in staat zijn alle informatie op te zoeken of we worden geholpen met onze taken. Computers controleren onze spelling en grammatica en sommige opleidingen zijn nog voor het afstuderen ingehaald door de laatste technologische ontwikkelingen.
Aap, Noot, Mies
Natuurlijk kunnen we ons laten leiden door nostalgische gevoelens over Aap, Noot, Mies en kunnen we vinden dat een kind weet wanneer het word met d of dt schrijft, dat het weet wat de hoofdstad van Oekraïne is en dat het weet wat de uitkomst van 1/8e x 1/4e is. Want dat hebben velen van ons ook geleerd. Maar wat is bijvoorbeeld nu echt de toegevoegde waarde om iemand iets te leren over zaken die we zelf verzonnen hebben? Hebben we het onszelf niet veel te ingewikkeld gemaakt? We hebben namelijk taal zelf uitgevonden en we hebben zelf landsgrenzen bedacht. Daarnaast zijn het allemaal zaken die tegenwoordig door technologie binnen een mum van tijd op te zoeken zijn. De grammaticacontrole, zoekmachines en de rekenmachine maken daardoor veel kennis overbodig. En dat terwijl we tijd te kort komen om onze kinderen wegwijs te maken in de natuur, uitleg te geven over gezond voedsel en bewegingsonderwijs te verzorgen.
Technologie verandert banenmarkt
Naast het feit dat technologie de noodzaak tot bepaalde kennis te vergaren overbodig maakt, is technologie vaak al beter in menselijk werk dan mensen zelf. Nu al zijn computers en software in staat om een betere diagnose te stellen dan een huisarts. Zelfrijdende auto’s gaan beroepen als taxichauffeurs mogelijk overbodig maken. Technologie zal de beroepenmarkt steeds meer en sneller doen veranderen en bepaalde kennis en vaardigheden worden steeds minder relevant.
Toegevoegde waarde van huidige kennis
Om één specifiek voorbeeld te noemen waarover te discussiëren valt wat nu de grote toegevoegde waarde is (en waar wij als A&D Totaal ook geen oordeel over vellen): onze Nederlandsche taal. Er wordt door taalpuristen ontzettend veel waarde gehecht aan zeer gedetailleerde (en zelfverzonnen) regeltjes over het juist vervoegen van werkwoorden, benamingen voor zinsconstructies en grammaticale fouten zoals pleonasme en tautologie. Is al die energie die we in het basisonderwijs steken en waar we in het voortgezet onderwijs jarenlang mee doorgaan noodzakelijk? Uiteraard is een basis belangrijk om duidelijk met elkaar te communiceren, maar wat zou er gebeuren wanneer we onze taal versimpelen? Of ik nou word met of zonder t schrijf, de lezer weet toch wat ik bedoel? Stel je eens voor wanneer we deze uren onderwijs kunnen besteden aan andere zaken. Of hen leren hoe zij zelfstandig kunnen leren en hoe ze het beste informatie op kunt zoeken in wetenschappelijke databanken en zoekmachines en hoe je informatie beoordeelt op betrouwbaarheid. Besteden we onze tijd dan niet veel nuttiger en bereiden we onze samenleving dan niet veel meer voor op de uitdagingen die haar te wachten staat? Is onze samenleving dan niet veel beter in staat om zichzelf om te scholen wanneer deze noodzaak er is?
De moderne Homo Sapiens, wat een klungel
Daarnaast is er geen back-up plan wanneer je je in jouw carrière continu ontwikkeld hebt in één richting. Waar een Homo Sapiens tienduizenden jaren geleden nog de beste allrounder was, zijn we steeds specialistischer geworden. Hoewel we als samenleving in zijn totaliteit dus kundiger zijn dan onze voorgangers, is het hedendaagse individu Homo Sapiens eigenlijk de grootste klungel ooit. Dat heeft ons als samenleving dus ver gebracht, maar dit is op individueel niveau een probleem wanneer de spelregels veranderen. En die veranderen nu steeds meer, steeds vaker en steeds sneller.
Conclusies
Een aantal conclusies die we al kunnen trekken zijn:
1. We leiden mensen op met kennis die ook op te zoeken is.
2. We leiden mensen op voor beroepen die mogelijk gaan verdwijnen.
3. We leiden mensen op met kennis die deels overbodig is.
4. We leiden mensen specialistisch op, waardoor er geen back-up plan is.
Een harde realiteit waar we ons onderwijs op aan moeten passen.
Mogelijke oplossingen
Is het dan bijvoorbeeld niet makkelijker om kinderen, maar ook volwassenen, zo op te leiden zodat zij zelf in staat zijn de antwoorden te vinden, zodat zij zelf in staat zijn om zichzelf (bij of om) te scholen? En zouden langdurige opleidingen niet plaats moeten maken of aangevuld moeten worden met kortere trajecten die vervullen in de daadwerkelijke behoefte? En zou het dan ook goed zijn om minder energie te stoppen in zaken die steeds onbelangrijker worden en meer energie in kennis en vaardigheden die onveranderlijk zijn? Dingen die al miljoenen/miljarden jaar hetzelfde zijn, biologisch bepaald zijn en ons iets minder specialist maken, maar meer allround.
Veel vragen, waarop niet altijd een simpel antwoord te geven is. Maar veel vragen die we wel moeten gaan beantwoorden om voorbereid te zijn op de toekomst. Een toekomst die wellicht al geen toekomst meer is, maar het heden.
Hoe gaat A&D Totaal hiermee om?
Bij A&D Totaal zullen dit soort vragen en onderwerpen ons beleid en onze scholingen gaan bepalen. We zullen ons steeds meer en vaker gaan richten op korte trainingen waarmee je specifieke kennis, inzicht en vaardigheden verkrijgt. Opzichzelfstaande trainingen, maar ook trainingen die een klein onderdeel zijn van een compleet (om)scholingstraject. Ook zullen we steeds meer en vaker de laatste technieken gaan gebruiken om (digitaal) onderwijs op afstand toe te passen, maar alleen als het ook echt een toegevoegde waarde heeft. Stof tot nadenken? We zijn benieuwd hoe jullie erover denken. Laat het ons weten!
